مقاله بايدها و نبايدهاي كارگزاران از ديدگاه امام علي عليه السلام
بخشی از متن مقاله
بايدها و نبايدهاي كارگزاران از ديدگاه امام علي عليه السلام
كارگزار بايد از نظر حضرت علي عليه السلام:
- حكومت را نانخورش و طعمه اي براي خود و اطرافيانش نداند.
- امانت دار و نگهبان امانت مردم (بيت المال) باشد.
- بدون دستور امام، رعيت را امر و نهي نكند.
- خزانه دار مال خدا باشد تا آن را به امام برساند. (نامه 5)
- دل مردم را با نيكويي و مهرباني روشن سازد.
- ترس و بيم را از دل و روان مردم بزدايد.
- با مردم به مدارا كار كند. (نامه 18)
- با رعايا درشتي و تندي نكند و سختي روا ندارد.
- به آنان ستم نكند و خردشان نشمارد. (نامه 19)
كارگزاران و تمامي كساني كه اموال مسلمين به آنها سپرده مي شود بايد:
- تقواي الهي را در همه حال رعايت نمايند.
- مسلماني را نترسانند.
- دينداري مطمئن باشند.
- خيرخواه و مهربان باشند.
- درستكار و امين باشند.
- به اموال آسيب نرسانند. (نامه 25)
- در نهان و آشكارا از خدا بترسند.
- رياكار نباشند.
- نهان و آشكار و كردار و گفتارشان دوگانه (منافقانه) نباشد.
- زير دستان خود را نرنجانند و دروغگويشان ندانند و به آنان بزرگي نفروشند.
- حقوق مردم را كه برعهده حكومت است به تمام ادا نمايند.
- به مردم و مسلمانان خيانت نكنند.
- با امام (رهبر) مسلمين ناراستي و دغل كاري نكنند. (نامه 26)
- با مردم فروتن، نرمخو و گشاده رو باشند.
- همگان را به يك چشم ببينند. (تبعيض روا ندارد)
- با نفس خويش پيكار نمايند.
- از دين خود حمايت كنند.
- به خاطر خشنودي هيچ يك از بندگان، خدا را به خشم نياورند.
- نماز را در وقت معين آن اقامه نمايند. (نامه 27)
- فرمانبرداران از مردم را گرامي بدارند.
- حرمت خيرخواهان را پاس دارند.
- بي گناه را به جاي گناهكار نگيرند و پيمان شكن را به جاي پيمان گزار نپذيرند. (نامه 29)
- در كار خود هوشيار و با كمال جديت پايدار باشند.
- خيرخواه خردمند و پيرو فرمان حكومت و فرمانبردار امام (رهبر) باشند.
- كاري نكند كه به عذرخواهي ناچار شوند.
- به هنگام نعمت، بيش از حد شاد(مغرور و غافل) و به هنگام دشواري، سست راي و ترسان نباشند. (نامه33)
- مصلحت جوي امام (رهبر) باشند.
- بر دشمنان سخت دل و ستيزه جو باشند.
- خيرخواه و كوشا و براي رهبري و نظام شمشيري برنده و ركني بازدارنده باشند. (نامه 34)
كارگزاران بايد:
- خداي را بنده (اهل طاعت و عبادت و بندگي و تقوا و علم و عرفان) باشند.
- در روزهاي ترس و بيم نخوابند.
- در ساعت ها و لحظات ترس، از دشمن روي برنتابند.
- بر بدكاران از آتش سوزان تندتر باشند.
- همانند شمشيري از شمشيرهاي خدا باشند كه نه تيزي آن كند شود و نه ضربت آن بي اثر گردد.
- آنگاه كه لازم شود، مردم را فرمان كوچيدن و آنگاه كه مصلحت ببينند، آنان را فرمان ايستادن دهند.
- بدون اجازه امام (رهبر) نه بركاري دليري كنند، نه باز ايستند و نه عقب نشيني كنند و نه پيش روند. (مطبع محض رهبر باشند)
- در برابر دشمنان سرسخت باشند. (نامه 36)
- در مهماني هاي مسرفانه و خارج از عرف شركت نكنند.
- در مجالس و محافل و انجمن هايي كه بر پايي آن مورد رضاي خداوند نيست و غالباً جنبه ريايي و شخصيت نمايي و ... دارد شركت نكنند.
- با پارسايي و پاكدامني و درستكاري امام خود را ياري كنند. (نامه 45)
- براي ياري دين، رهبر را پشتيباني كنند.
- براي خوابانيدن فتنه گنهكاران و بستن رخته هاي مرزي و نفوذ دشمن در خدمت رهبر قرار گيرند.
- به جا و به موقع مهربان و به هنگام، سخت گير و قاطع باشند.
- در برابر رعيت فروتن و گشاده رو و نرم خو باشند.
- تبعيض روا ندارند.
- با رفتار خود بزرگان را به ستم وا ندارند و ناتوانان را از عدالت مايوس نسازند. (نامه 46)
- در فراواني نعمت و مال و ثروت دگرگوني نشوند.
- اموال و ثروت خويش را در اموري كه موجب نزديكي آنها به بندگان خدا و مهرباني آنان با برادران ديني شان مي باشد صرف نمايند. (نامه 50)
- داد مردم را بدهند.
- در برآوردن حاجت هاي مردم شكيبا باشند.
- در گرفتن حقوق دولتي از مردم، رعايا را در مضيقه و تنگنا قرار ندهند و بر آنان سخت نگيرند.
- مردم را نزنند و دست به مال مردم نبرند.
- نمازگزار باشند.
- خيرخواه مردم باشند و با سپاهيان خوشرفتاري كنند.
- در حد توان و نيرو در ياري خداوند و شكرگزاري او بكوشند. (نامه 51)
كارگزار بايد:
- نيكي به بازرگانان و صنعتگران را بر خود بپذيرد.
- درباره آنان - به زير مجموعه خود و كساني كه كارهاي بازرگانان را تمشيت مي كنند- به نيكويي سفارش كند.
- از احتكار بازرگانان منع كند.
- اگر پس از منع دست به احتكار زدند، محتكر را تنبيه نمايد تا عبرت ديگران گردد.
- در كيفر اسراف نكند.
- بخشي از بيت المال و بخشي از غله هاي زمين هاي خالصه را در هر شهر به آنان واگذارد.
- به نيازمنداني كه در دورترين نقطه - در كشور اسلامي- زندگي مي كنند و به آنها نزديك اند يكسان ببخشد.
- حق آنها را رعايت كند.
- از رسيدگي به كار و اوضاع آنان دريغ نكند.
- به آنان روترشي نكند.
- به كار كساني كه در چشم مردم خوارند و مردم آنها را خوار مي دارند و به كارگزاران دسترسي ندارند رسيدگي كند.
- فردي مورد اعتماد و خدا ترس و فروتن را براي تفقد حال آنان و رسانيدن نيازمندي هايشان به خود مامور كند.
- كارگزار خود - يا با واسطه مستقيم - عهده دار يتيمان و كهنسالاني كه چاره ندارند و دست سوال پيش نمي آرند باشد و به امور آنان رسيدگي نمايد.
- بخشي از وقت خود را به كساني اختصاص دهد كه به او نياز دارند. (نامه 53)
- ملاقات هاي عمومي ترتيب دهد تا گروه هاي مردم بدون حضور و مانع سپاهيان و نگهبانان، مشكلات خود را با او در ميان گذارند.
- سخن درشت و سخن هاي نادرست مردم را بر خود هموار كند.
- با مردم به نيكي و مهرباني برخورد كند و مغرور و خود بزرگ بين نباشد.
- به مردم ببخشد، بخششي شايسته و گوارا.
- در آنچه از مردم بازمي دارد، توام با مهرباني و عذرخواهي باشد.
- به كارگزاران و مديران زير دست خود شخصا پاسخ دهد.
- نياز مردم را در حداقل زمان برآورد و به خواسته هايي كه كارگزاران و مديران وي پاسخ نداده اند، خود پاسخ دهد.
- بهترين ساعات وقت خود را در بخشي از روز و شب به عبادت پروردگار اختصاص دهد.
- از رعيت به مدت طولاني پنهان نشود.
- باندبازي، قوم و خويش گرايي، دوست مداري و حزب سالاري نكند.
- بذل و بخشش بي جا و ناروا به افراد باند و جناح و اقوام و نزديكان و دوستان خود نكند.
- در مواردي كه رعيت گمان ستم از او برند، از آنها عذرخواهي كند و دلشان را از بدگماني در آورد. (نامه53)
- در صلح با دشمنان رضاي خداوند را در نظر گيرد.
- پس از آشتي با دشمن، او را دست كم نگيرد و در اين مورد حزم و دورانديشي به كار برد و خوش گمان نباشد.
- در آنچه عهده دار است خيانت نكند.
- پيمان شكني نكند.
- از خونريزي به طور جدي اجتناب كند.
- چنانچه دچار خطا شد و فردي كشته يا مجروح يا مصدوم گرديد، در پرداخت ديه تعلل نكند و از موضع قدرت بر خورد نكند. (نامه 53)
برچسب های مهم